Gerard de Winter, projectleider circulaire projecten BlauwZaam:

Gerard de Winter, blikopener

“Groen verbindt: die naam is niet voor niets zo gekozen. Het gaat niet alleen over groen, over natuur, maar ook over de verbindende werking ervan. Hoe je met behulp van de natuur en natuurlijke processen een bredere bijdrage aan een duurzame regio kunt leveren. Mijn thema daarbinnen is de circulaire economie. Dat is nu nog een bescheiden tak in het totale ‘Groen Verbindt’-programma. Voor mij is ‘Groen Verbindt’ geslaagd als die tak tot wasdom is gekomen en zich verknoopt met andere projecten binnen het programma.

Oogstplan

Wat mij betreft begint dat met het weggooien van het begrip ‘slopen’. We moeten af van het hele concept afval. Dat je aan het eind van de levensduur van een product iets weggooit. Veel liever heb ik het over oogsten. Bijvoorbeeld oogsten van grondstoffen uit gebouwen die we afbreken. Ik zie daarvoor veel kansen en werk samen met Lisanne van VerdraaidGoed om die kansen om te zetten in concrete en tastbare concepten en projecten.

Zo zijn we in gesprek met de gemeente Molenlanden over een ‘Oogstplan’, een beweging van bedrijven in de regio die zichtbaar gaan maken wat er waar en wanneer gesloopt gaat worden en welke bouwmaterialen daarbij vrijkomen. Zodat ze die kunnen uitwisselen en bij nieuwe bouwprojecten weer kunnen gebruiken. Want waarom opnieuw maken wat er al is?

Dagboek

We moeten af van de gedachte dat ‘tweedehands’ of ‘hergebruik’ minderwaardig ten opzichte van ‘nieuw’ zou zijn. Integendeel zou ik zelfs zeggen. Ik moet denken aan een vriendin die een winkel in tweedehandskleding begon. Zij hield van elk kledingstuk een soort dagboek bij en vroeg aan mensen die een jurk kwamen brengen bij wat voor gelegenheden ze hem gedragen hadden. Sommige kledingstukken kreeg ze meerdere keren terug in de winkel en het dagboek groeide. Zo bouw je iets karakteristieks, een jurk met een verhaal.

Dat kan ook met bouwmaterialen. Er wordt door grote partijen in de bouwsector gewerkt aan een materialenpaspoort voor gebouwen. Hoe leuk zou het zijn als er daarnaast een materialendagboek komt voor karakteristieke elementen die vrijkomen bij het oogsten van panden. Zo geef bouwmaterialen een verhaal. Het is toch hartstikke gaaf als een architect kan zeggen uit welke gebouwen de kozijnen of lichtarmaturen komen en wat ze al hebben meegemaakt? Daarmee wordt het nieuwe pand een voortzetting van een verhaal en creëer je meerwaarde.

Kijken hoe je waarde kunt creëren komt voort uit mijn marketingachtergrond, een vakgebied waar ik al 25 jaar in werk. Daarnaast ben ik graag innovatief en pionierend bezig. Daarom begon ik 15 jaar geleden voor mezelf om met duurzaamheid en marketing aan de slag te gaan. Dat was indertijd een vreemde combinatie. Een beetje geitenwollen sokken ook. Die tijd is wel veranderd. Wat dat betreft hebben we het tij mee: duurzaamheid staat hoog op de agenda. En daarbinnen vind ik circulaire economie een razend interessant thema, omdat het over innoveren en omdenken gaat en een positievere insteek heeft dan ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’.

Schimmels

Op dit moment ben ik bezig met een verkenning naar het ‘verbouwen van bouwmaterialen’

Ik doe dit in opdracht van Stichting BlauwZaam, een club van betrokken mensen die duurzaamheid concreet wil maken voor ondernemers.  We kijken naar mogelijkheden om gewassen hier in de omgeving te telen (verbouwen) en om ze te verwerken tot bouwmaterialen, die ook weer hier in de buurt toegepast worden. Ik zie dat daar een groeiende vraag naar is, naar biobased bouwmaterialen. En het is natuurlijk ontzettend duurzaam om grondstoffen direct in de omgeving te gebruiken. Zo sluiten we de kringloop!

Gaaf is bijvoorbeeld het isolatiemateriaal dat gemaakt wordt van mycelium – zeg maar de wortels van paddenstoelen. Dat wordt nu op kleine schaal uitgeprobeerd: de schimmeldraden groeien in een mal en worden vervolgens verhit om te voorkomen dat de schimmels blijven doorgroeien. Zo kun je heel licht, stevig en goed isolerend plaatmateriaal oogsten, dat je zo kunt toepassen. Oogsten gaan we ook in het project ‘Zwammenkwekerij’ , waar Blauwzaam samen met het Wellantcollege, Avonturenboerderij Molenwaard en VerdraaidGoed een educatieve attractie op de avonturenboerderij gaan maken om kinderen te laten ervaren dat je oesterzwammen kunt kweken op koffiedik. Het mooie aan dit project is dat bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijk middenveld hierin met steun van de overheid met elkaar samenwerken.

Kluslus

Mijn eerste project binnen Groen Verbindt was echter ‘Waarde in de Waard’, een circulaire masterclass die we hebben georganiseerd voor zo’n 15 organisaties uit de regio. Daaruit zijn 5 nieuwe, circulaire concepten voortgekomen. Trots ben ik vooral op de Tweedekansmaterialenmarkt die nu vorm krijgt. Dit idee is tijdens ‘Waarde in de Waard’ ontstaan. Het idee ontstond om de bekende ‘milieustraat’, waar inwoners hun bouwafval kwijt kunnen, te transformeren tot een ‘Kluslus’: dat je niet alleen je aanhangertje met bouwafval kunt komen legen, maar het ook weer kunt vullen met bouwmateriaal dat een ander juist over had. Dat vraagt een hoop logistiek en uitsorteren, waar onder meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en lokale kringloopwinkels bij betrokken kunnen worden. Inmiddels krijgt deze Tweedekansmaterialenmarkt concreet vorm op het terrein van Korenet in Groot-Ammers.

Ik vind trouwens dat we daarbij uitstekend samen met de gemeenten in onze regio optrekken. Het idee dat de overheid traag en bureaucratisch is, herken ik totaal niet. Ik ken veel mensen bij de gemeente en ook bij de provincie die onze idealen delen en die vooruit willen. Mensen die daarvoor ook hun nek durven uitsteken. Dat helpt enorm. En dat geldt ook voor natuurorganisaties en onderwijsinstellingen. Het is best bijzonder dat heel verschillende organisaties via het programma van ‘Groen Verbindt’ tamelijk makkelijk bij elkaar aanhaken.

Nee, ik kan wel zeggen dat ik heel blij ben met Groen Verbindt. Met wat ik er zelf in kan betekenen, met de mensen met wie ik samenwerk en met wat het voor onze streek oplevert. Tegen iedereen die nog niet meedoet en die enthousiast geworden is zou ik dan ook zeggen: sluit je aan! Kom met initiatieven, bijvoorbeeld ten aanzien van de circulaire economie. We zijn bovendien nog op zoek naar partijen die mee willen denken met het project ‘verbouwen van bouwmaterialen’,  vooroplopers uit de bouwketen voor het Oogstplan en ondernemers die willen deelnemen aan een nieuwe editie van de masterclass Circulaire Innovatie in de gemeente Molenlanden.

Geïnteresseerden kunnen zich ‘bij mij melden’.

Lees meer over de Gebiedsdeal