Sjaak Kreeft: Blauwzaam

Sjaak Kreeft: de man van ‘haakje openen’

Ping. Tijdens ons gesprek komt een mailtje binnen. “Ha,” zegt Sjaak, “we hebben een klant voor onze zwammenkwekerij. Een cateringbedrijf hier uit de buurt wil er vegetarische bitterballen van maken. Dat is mooi!”.

Verbinden met de omgeving

“Zo zie je maar weer, zelf de boer op gaan loont. We hebben inmiddels een punt bereikt dat de mensen óns weten te vinden. Zo kunnen we als school scherper kiezen in projecten die voor onze leerlingen én voor onze omgeving waardevol zijn.” Ik spreek met Sjaak Kreeft, directeur van het Wellantcollege in Ottoland. Zijn missie: de school verbinden met de omgeving. Sjaak: “We hebben als streekschool een belangrijke maatschappelijke functie. Onze leerlingen blijven hier veelal in de regio wonen en werken. Zij zijn de bewoners en werknemers van de toekomst hier in de Alblasserwaard.”

“Ik ben een ideeënman. En ik hou van aanpakken. Doen. Kansen zien en ermee aan de slag. Kleinschalig, anders lukt het niet. Behapbaar, beheersbaar, niet bedreigend misschien ook wel. Ik werk graag samen met mensen die wat meer van de regelkant zijn. Collega’s, partners in de regio. Ik zeg vaker: ‘ik ben meer van het haakje openen, ik heb iemand anders nodig voor het haakje sluiten’. Laat ik een paar voorbeelden geven die mijn verhaal goed illustreren.”

Sedum

“Samen met drie veehouders hier uit de buurt starten we binnenkort een experiment om sedum te gaan produceren voor de verduurzaming van daken. Dat leek mij een mooi duurzaam product, en een alternatieve inkomstenbron voor de boer. Hoe ik erop kwam? Een lokale handelaar in sedum dakbedekking kwam eens langs bij ons op school in het kader van ons keuzevak stedelijke ecologie. Hij vertelde dat hij zijn sedum importeert uit Noorwegen en Polen. Toen gingen bij mij de radertjes draaien: dat moet toch ook lokaal geproduceerd kunnen worden, veel duurzamer toch? En toen ik eens door de polder fietste en een aantal leegstaande bedrijfsgebouwen zag staan is het idee geboren om die te gaan gebruiken voor sedumteelt. Nu snijdt het mes aan drie kanten. Ik breng leerlingen meteen met de praktijk in contact. In het onderwijs kunnen we inhoudelijke en economische kanten kwijt. We ondersteunen het project vanuit de school zodat deelnemende boeren in kunnen stappen zonder dat het ze geld kost. En de sedumhandelaar heeft een lokaal product dat hij kan aanbieden. En o ja: de gemeente was ook enthousiast; een subsidiepotje was voor dit project al snel gevonden.”

200 kroppen sla

“Een ander project ontstond uit de No Waste Wednesdays – een project waar we al langere tijd aan meedoen: we kopen aan het eind van de dag overgebleven producten van de lokale markt op, daar koken we op school mee en de gerechten verkopen we weer in het dorp. We krijgen ook wel eens dingen. Zoals 200 kleine slaplantjes. Die kweken de leerlingen op in onze eigen moestuin. Maar wat moeten we met 200 kroppen sla? Die geven we dan weg aan de voedselbank.

Op een gegeven moment bedacht ik me: kunnen we het vak tuinieren niet verbinden aan het vak koken? Zo leren we leerlingen duurzaamheidsprincipes bij: lokaal geproduceerde producten, koken met de seizoenen. Van grond tot mond – leerlingen laten zien waar het voedsel vandaan komt. Het enige wat ik heb hoeven doen is de docent tuinieren en de docent koken met elkaar over dit onderwerp met elkaar in gesprek brengen. Ze waren onmiddellijk enthousiast. En sinds een paar jaar hebben we beide vakken met elkaar geïntegreerd. Mooi toch!”

Starbucks

We zijn inmiddels naar buiten gelopen. Sjaak toont me de kas. We wurmen ons langs een paar roestige stellingen – “die werden door het Wellant afgedankt, maar wij bouwen ze om tot een aquaponics proefopstelling; dat is het symbiotisch kweken van planten en vissen in één systeem”. Helemaal achterin moeten we zijn. Drie oude archiefkasten. In die kasten staan oude prullenbakken, gevuld met potgrond en koffiedrab, waarop paddenstoelen groeien.

“Ik houd ervan om oude meuk weer nieuw leven in te blazen. Kijk, die archiefkasten waren over. De prullenbakken ook. Koffiedrab krijgen we van Starbucks. Maar met die afgedankte spullen weten we een uitstekende zwammenkwekerij op te zetten. We leren leerlingen niet alleen hoe ze zo’n kweek op moeten zetten, ze leren meteen de waarde van restmateriaal te zien. Dat afval niet bestaat, en dat hergebruik en circulariteit de toekomst is. En met resultaat: we hebben nu ook een klant voor onze paddenstoelen!”